Lễ hội Obon có ý nghĩa như thế nào trong đời sống tinh thần xứ Phù Tang?
Lễ hội Obon Matsuri là lễ hội Phật giáo lớn nhất trong mùa hè Nhật Bản, để nhớ về cội nguồn, tưởng nhớ và biết ơn ông bà cha mẹ. Lễ hội Obon xuất hiện tại Nhật từ hơn 500 năm trước. Ngày nay, lễ hội này trở thành dịp để đoàn tụ gia đình và tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống như nhảy múa hay thả đèn lồng trôi sông.
Tìm hiều về lễ hội Obon của Nhật Bản
Lễ Obon Nhật Bản là gì? Được tổ chức từ ngày nào?
Lễ hội Obon được tổ chức vào tháng 8 (khoảng từ 13/08 đến 15/08 hằng năm). Nếu bạn may mắn đến du lịch Nhật Bản vào đúng lúc này thì sẽ được hòa mình vào không khí của lễ hội và tận hưởng nhiều trải nghiệm khó quên mang những nét đặc trưng riêng của văn hóa Nhật Bản.
Lễ hội Obon bắt nguồn từ một phong tục của người theo Phật giáo – là dịp để cầu nguyện cho linh hồn của tổ tiên. Trong những ngày này, người Nhật Bản dù đang ở xa nhà cũng tề tựu đông đủ về thăm hỏi ông bà, cha mẹ và viếng mộ người thân.
Hội Obon kéo dài trong ba ngày; tuy nhiên, ngày bắt đầu của lễ khác nhau trong các khu vực khác nhau của Nhật Bản. Khi việc dùng lịch âm được đổi thành lịch Gregorian vào đầu thời đại Minh Trị, các địa phương ở Nhật Bản đã phản ứng khác nhau, dẫn đến ba thời điểm khác nhau của Obon.
- Shichigatsu Bon được tổ chức vào khoảng ngày 15 tháng 7 dương lịch ở miền đông Nhật Bản (vùng Kantō như Tokyo, Yokohama và vùng Tōhoku).
- Hachigatsu Bon được tổ chức vào khoảng ngày 15 tháng 8 dương lịch và là thời gian được tổ chức phổ biến nhất.
- Kyū Bon (Bon cũ) được tổ chức vào ngày 15 tháng 7 âm lịch tại các khu vực như phần phía bắc của vùng Kantō, vùng Chūgoku, Shikoku và tỉnh Okinawa.
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ hội obon
Obon hay còn được gọi là Bon (Ngày của người chết), là một phong tục truyền thống của người Nhật theo Phật giáo. Lễ hội này dược tổ chức để tưởng nhớ những người thân đã qua đời. Trải qua thời gian dài, phong tục này đã phát triển thành lễ đoàn tụ gia đình, là thời điểm mọi người trở về quê cha đất tổ thăm viếng, dọn dẹp phần mộ của tổ tiên. Đây cũng là thời điểm mà họ tin rằng linh hồn của những người đã mất được phép trở về thăm con cháu. Lễ hội Obon của Nhật Bản cũng giống như ngày Rằm Tháng Bảy, ngày Xá tội vong nhân ở nước ta.
Các hoạt động trong lẽ hội Obon
Điệu nhảy Obon Matsuri
Tương truyền vũ điệu này bắt nguồn từ câu chuyện của Phật tử Mokuren. Vì quá tưởng nhớ đến người mẹ qua cố, ông đã dùng phép thần thông để tìm mẹ khắp trên trời dưới đất, và cuối cùng ông đã nhìn thấy cảnh bà đang phải chịu đói khổ dưới địa ngục do những nghiệp ác, điều ích kỉ mà bà đã làm. Thương mẹ, ông đến bên Phật Tổ cầu xin, Phật đã hướng dẫn ông dâng cúng lễ vật lên chư tăng, những vị tăng nhân vừa hoàn tất ba tháng an cư kiếp hạ giới vào ngày 15 tháng 7. Mokuren đã làm theo và nhờ đó mẹ ông đã được giải thoát. Do quá cảm kích, ông đã nhảy múa một cách vui mừng. Và điệu múa Bon-Odori bắt nguồn từ đó.
Người ta sẽ dựng một giàn giáo gỗ (yagura) ở giữa khuôn viên, khua trống, và những người dân trong thành phố sẽ tập trung đông lại rồi nhảy múa quanh sân khấu đó. Ngày nay, sự kiện này được tổ chức ở những quảng trường, công viên trong trung tâm thành phố hay trên sân các trường học.
Trong Bon Odori thì có Bon Odori do những người chuyên nghiệp nhảy và Bon Odori mà bất cứ ai cũng có thể tham gia, nhưng những Bon Odori quy mô nhỏ tổ chức trong thành phố thì ai cũng có thể tham gia. Vào tuần lễ obon, điệu nhảy Bon Odori thu hút sự tham gia của cả người lớn và trẻ nhỏ, mọi người đều tham gia nhảy múa rất vui vẻ.
Lễ đón các linh hồn
- Ngày 13: Lễ đón các linh hồn. Vào chiều tối, người ta đặt những cây đèn thắp sáng trước bàn thờ và đốt những cuống gai đã tước trước vỏ ở vườn và cổng. Đây được gọi là “Lửa đón” để giúp các linh hồn thấy đường trở về nhà.
- Ngày 14,15: Khoảng thời gian các linh hồn ở lại nhà. Lúc này người ta đặt đồ thờ cúng lên bàn thờ để cúng cho các linh hồn. Đây cũng là thời điểm bắt đầu các sự kiện ngoài đường phố.
- Ngày 16: Lễ tiễn các linh hồn. Lúc này người ta lại đốt lửa “Lửa tiễn đi” tại đúng vị trí đốt “Lửa đón” để thắp sáng đường tiễn các linh hồn về với thế giới bên kia.
Dâng lửa để soi đường cho linh hồn của những người đã khuất
Nghi thức thả thuyền giấy trong lẽ hội Obon
Một số lễ hội văn hóa Nhật Bản độc đáo
Hàng năm, Nhật Bản thường tổ chức rất nhiều lễ hội khác nhau. Các lễ hội này đều chứa đựng nét đẹp văn hóa truyền thống của người phương Đông nói chung và người Nhật nói riêng. Do đó, vào các dịp lễ hội lớn, Nhật Bản thường đón chào một lượng lớn du khách tới tham quan và khám phá.
Dưới đây là danh sách các lễ hội ở Nhật Bản đặc sắc như Shogatsu (lễ mừng năm mới), Setsubun (lễ xua đuổi tà ma), lễ hội Obon đèn lồng hay Hina Matsuri (lễ hội búp bê), Hanami (lễ hội hoa anh đào), Kodomo-no-hi (lễ hội cá chép)…đều là những lễ hội lớn có sức hút rất lớn đối với người dân địa phương và du khách quốc tế. Mỗi một lễ hội đều có một ý nghĩa và màu sắc rất riêng.
>>Xem thêm: Danh sách các lễ hội văn hóa Nhật Bản được mong chờ nhất trong năm
Nếu như bạn có dịp đến Kyoto vào tháng 8, hãy tham dự lễ hội Obon để hiểu biết thêm về xứ anh đào cùng những tinh hoa truyền thống, những nét đẹp trong văn hóa con người của họ nhé!
